نسرین وزیری: با وجود شورای نگهبان، صلاحیت ثبت​نام کنندگان باید پس از تایید هیات​های اجرایی، به تایید هیات​های نظارتی این شورا نیز می​رسید. از سویی شرایط سیاسی کشور به گونه ای بود که برخی از گروه​های فعال در انتخابات مجلس اول، در این دور از رقابت​ها حضور نداشتند.

فعالیت حزب توده رسما غیرقانونی شده بود اما گروه​های دیگری همچون جنبش مسلمانان مبارز، نهضت آزادی و جبهه ملی اگرچه غیرقانونی نبود ولی نامزدهایشان با رای عدم احراز صلاحیت شورای نگهبان روبرو شدند. این درحالی بود که نامزدهای اختصاصی آنها در مجلس اول، کمترین میزان حضور در کرسی​های پایتخت –حدود 10 درصد- را داشتند. در این انتخابات، ملی گراها  انتخابات را تحریم کردند.

اگرچه  عملا جامعه روحانیت مبارز و حزب جمهوری اسلامی فعالترین گروه​ها در عرصه رقابت​های انتخاباتی فروردین 63 بودند اما دفتر تحکیم وحدت، سازمان مجاهدین و انجمن اسلامی معلمان نیز وارد عرصه شده و کوشیدند تا فضایی رقابتی را بیافرینند. البته با حذف گروه​های لیبرال و منافقین  می​توان گفت که تمامی گروه​های حاضر در عرصه رقابت ، از عناصر انقلاب بودند.

بیشترین اشتراک میان دو لیست حزب جمهوری اسلامی با جامعه روحانیت مبارز بود. تشابهی که هم گویای وحدت نظر بود و هم برآمده از اعضای مشترکی چون آیت الله سیدعلی خامنه​ای که هم دبیرکل حزب جمهوری اسلامی بود و هم عضو جامعه روحانیت مبارز. البته حزب جمهوری اسلامی آنچنان که دبیرکلش اعلام کرده بود «افراد صالح را فارغ از اینکه عضو حزب باشند یا نباشند» کاندیدا کرده بود.(روزنامه جمهوری اسلامی 23/9/1362)

ابراهیم شیبانی، اسدالله بادامچیان، اصغرنیا، موسی زرگر، محمدفرزاد رهبری، هادی غفاری و مریم بهروزی، 7 نامزد مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی بودند که در لیست جامعه روحانیت مبارز جای نداشتند.

محمد اصغری، علی غیوری، فضل الله محلاتی، محسن ربانی، سید حسین موسویانی هم نامزدهای اختصاصی جامعه روحانیت بودند که از سوی حزب جمهوری اسلامی مورد حمایت قرار نگرفتند. نکته جالب در میان نامزدهای این دو تشکل این بود که هر دوی آنها از فخر الدین حجازی در مجلس اول اعلام حمایت کرده بودند و او رای اول تهران را به خود اختصاص داد اما هیچ یک از این دو حزب، از نامزدی وی در انتخابات مجلس دوم حمایت نکردند.

همپوشانی لیست​های مجاهدین انقلاب با حزب جمهوری اسلامی از یکسو و اصناف و بازار با جامعه روحانیت مبارز از سوی دیگر، گویای نزدیکی​های دو گرایش سیاسی مجزا در این تشکل​ها بود که بعدها زمینه​ساز تشکیل دو جناح چپ و راست در انتخابات مجلس سوم شد. در این میان مستقل​ترین لیست را دفتر تحکیم وحدت ارائه داد که علی رغم مشترکات حدود 70 درصدی​اش با دیگر لیست​ها، چهره​های جوان دخیل در تسخیر لانه جاسوسی همچون میردامادی، اصغرزاده، دوزدوزانی و معین را وارد رقابت کرد.

به جز دوزدوزانی که مورد حمایت انجمن اسلامی معلمان بود، هیچ یک از نامزدهای اختصاصی دفتر تحکیم وحدت رای لازم را کسب نکردند. البته در مرحله دوم انتخابات تهران، عده​ای از روحانیون، وزرا و نمایندگان مجلس از لیست دفتر تحکیم وحدت حمایت کردند.طبق اطلاعیه​ای که روزنامه کیهان در 25 اردیبهشت سال 63 منتشر کرده است، این افراد عبارتند از «محمد موسوی​خوئینی​ها، صادق خلخالی، مهدی کروبی، اسدالله بیات، حسین هاشمیان، محمود دعایی، حمیدزاده، مجید انصاری، محمدعلی صدوقی، محسن نوربخش، محمدعلی نجفی، حسن شاهچراغی، محمدتقی بانکی، عطاء​الله مهاجرانی، صباح زنگنه، بهزاد نبوی، حسین نمازی، فخرالدین حجازی و عباس علی زالی.

گفتنی است در فاصله دو هفته​ای تا برگزاری انتخابات مجلس دوم، خانه کارگر که تنها چهار نامزد برای تهران داشت، نهایتا با دفتر تحکیم وحدت ائتلاف کرد و این دو گروه لیست مشترکی را ارائه دادند. البته از میان چهار نامزد خانه کارگر، حسین کمالی رکورد حضور در اکثر لیست های انتخاباتی را شکست.

نهایتا بر اساس تحلیل مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در تهران، 12 کرسی به چهره های نزدیک به جناح چپ و 18 کرسی به چهره​های نزدیک به جریان راست رسید. پیروزترین لیست در این انتخابات، لیست حزب جمهوری اسلامی بود.

 

اسامی گروه​ها	نامزدهای مورد حمایت
حزب جمهوری اسلامی	اکبر هاشمی​رفسنجانی،  مهدی ربانی​املشی، محمدعلی موحدی​کرمانی، محمد یزدی، مهدی شاه آبادی، قربانعلی دری نجف آبادی، محی الدین انواری، مهدی کروبی، حسن روحانی، محسن شبستری، محمود دعایی، جلال الدین فارسی، عباس شیبانی،اسدالله بادامچیان، سعید امانی، سیدرضا زواره ای، محمدحسن اصغرنیا، موسی زرگر، حسین کمالی، محمدفرزاد رهبری، کمالدین نیک​روش، محسن لبانی، حبیب الله عسگراولادی، ابراهیم اسرافیلیان، عاتقه رجایی، محمدعلی هادی، محمدهاشم رهبری، مریم بهروزی، هادی غفاری، مرضیه دباغ
جامعه روحانیت مبارز	اکبر هاشمی​رفسنجانی، مهدی ربانی​املشی، محمدعلی موحدی کرمانی، عباس شیبانی، مهدی شاه​آبادی، محمد یزدی، قربانعلی دری نجف​آبادی، سیدمحمد اصغری، محی​الدین انواری، محمد یزدی، مهدی کروبی، حبیب​الله عسگراولادی، سیدرضا زوراه​ای، جلال​الدین فارسی، حسن روحانی، ابراهیم اسرافیلیان، حسین کمالی، هاشم رهبری، علی غیوری، محمدعلی هادی، فضل​الله محلاتی، محسن لبانی، کمال​الدین نیک​روش، سعید امانی، سید حسین موسویانی، مرضیه دباغ، عاتقه رجایی، محسن مجتهدشبستری، سید محمود دعایی.
سازمان مجاهدین انقلاب	اکبر هاشمی​رفسنجانی، ربانی املشی،محمد یزدی، موحدی کرمانی، محی​الدین انواری، مهدی شاه​​آبادی، قربانعلی دری​نجف آبادی،فضل الله محلاتی،محسن مجتهد شبستری، حبیب​الله عسگراولادی، احمد توکلی، جلال​الدین فارسی، ابراهییم اسرافیلیان، سعید امانی، اسدالله بادامچیان، محمدحسن اصغرنیا، سیدرضا زواره​ای، محسن لبانی، کمال​الدین نیک​روش، اصغر رخ صفت، حسین موسویانی، محمدرضا هاشمی.
فدائیان اسلام	اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، محسن مجتهد شبستری، محی الدین انواری، محمود دعایی، مهدی شاه​آبادی، علی غیوری، ابوالقاسم رفیعی، محمد یزدی، هادی غفاری، موحدی کرمانی، عباس شیبانی، جلال​الدین فارسی، محسن لبانی، فضل​الله محلاتی، سعید امانی، حبیب​الله عسگراولادی، حسین کمالی، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی
انجمن اسلامی معلمان	اکبر هاشمی​رفسنجانی، محمد مهدی ربانی املشی، محمد اصغری، سعید امانی، فخرالدین حجازی، مرضیه دباغ، قربانعلی دری نجف آبادی، گوهر الشریعه دستغیب، محمود دعایی، عباس دوزدوزانی، باقر ذهیبیون،عاتقه رجایی، محمدحسین رفیعی،مهدی شاه آبادی، عباس شیبانی، منصوره طبیب​زاده، جعفر علاقمندان، هادی غفاری، مرتضی کتیرایی، مهدی کروبی، حسین کمالی، محمدشهاب گنابادی، محسن مجتهدشبستری،حسین مظفری​نژاد، مصطفی معین، محمدعلی موحدی کرمانی، حسین موسویانی، محسن میردامادی، محمدعلی هادی، ابراهیم اصغرزاده.
دفتر تحکیم وحدت	اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، محمد ربانی املشی، محمود دعایی، هادی غفاری، مهدی شاه آبادی، قربانعلی دری نجف​آبادی، قربانعلی، محمد موحدی کرمانی، نجفقلی حبیبی، مصطفی معین، حسین موسویانی، محسن میردامادی، ابراهیم اصغرزاده، حسین مظفری​نژاد، محمدحسین رفیعی، محمدجعفر نجفی، مرتضی کتیرایی، مرضیه دباغ، عاتقه رجایی، گوهرالشریعه دستغیب، ربابه رفیعی(فیاض بخش)، فخرالدین حجازی، محمدعلی هادی، حسن نبوی منش، حسین کمالی، محمدعلی عرب، محمد پنبه​کار، عباس دوزدوزانی، محمد اصغری، محمد میرمحمدصادقی.
خانه کارگر	حسین کمالی، علی​محمد عرب، حسین کریمی، غلامحسین رحیمی
انجمن اسلامی فارغ التحصیلان دانشگاه علم و صنعت	اکبر هاشمی​رفسنجانی، مهدی کروبی، محمدباقر محی​الدین انواری، مهدی ربانی​املشی، محمدعلی موحدی کرمانی، قربانعلی دری نجف آبادی، محمد یزدی، مهدی شاه​آبادی، حسن روحانی، محمود دعایی، محسن مجتهدشبستری، سیدرضا زواره ای، جلال​الدین فارسی، اسدالله بادامچیان، حبیب​الله عسگراولادی، عباس شیبانی، ابراهیم اسرافیلیان، کمال​الدین نیک​روش، محمدعلی هادی، هاشم رهبری، محمدحسن اصغرنیا، احمد روشنفکرراد، حسین موسویانی، سعید امانی،محسن لبانی، احمد توکلی، فخرالدین حجازی، حسین کمالی، گوهرالشریعه دستغیب، مرضیه دباغ.
بازار و اصناف	اکبر هاشمی​رفسنجانی، مهدی ربانی املشی، محمد یزدی، محمد موحدی کرمانی، قربانعلی دری نجف آبادی، مهدی شاه​آبادی، محی​الدین انواری، مهدی کروبی، فضل​الله محلاتی، سعید امانی، ابراهیم اسرافیلیان، احمد توکلی، مصطفی حائری زاده، ابوالفضل حاج​حیدری، تقی خاموشی، اصغر روح​صفت، موسی زرگر، سیدرضا زواره​ای ، عباس شیبانی، حبیب​الله شایق، حبیب​الله عسگراولادی، جلال​الدین فارسی، محمد کریمی​نوری، محسن لبانی، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی، مرضیه دباغ

 

انتخابات مجلس دوم در حوزه تهران در سه مرحله برگزار شد. نخست در 26 فروردین سال 63 ، دوم در 27 اردیبهشت ماه همان سال و سوم در انتخاباتی میان دوره​ای که تنها نماینده راه یافته در آن به مجلس، علی​اکبر ناطق نوری بود که به تازگی ردای وزارت کشوری را از تن به در کرده بود. به همین دلیل نام او در هیچ یک از لیست​های انتخاباتی اولیه تهران وجود ندارد. اما او برای حضور در انتخابات میان دوره​ای تهران ،هم حمایت حزب جمهوری اسلامی را داشت و هم حمایت جامعه روحانیت مبارز را.
 

 13 نفر در دور اول و 15 نفر دیگر هم در دور دوم از پایتخت به مجلس دوم راه یافته بودند. از میان راه یافتگان به مجلس در مرحله اول، موحدی کرمانی و هاشمی رفسنجانی بیشترین حضور را در لیست​های انتخاباتی داشتند و به جز لیست چهارنفره خانه کارگر، در تمامی لیست ها بودند. البته هاشمی رفسنجانی در تمامی لیست​ها نیز سر لیست تهران بود.
 

اغلب دیگر نامزدهای تهران چه آنها که در مرحله اول، وارد مجلس دوم شدند و چه آنها که در مرحله دوم کسب رای کردند، در بیش از سه لیست انتخاباتی حضور داشتند که نشان از هم پوشانی گسترده لیست​ها در این دوره دارد. تنها عباس دوزدوزانی، محمدهاشم رهبری، سید محمد اصغری، موسی زرگر فقط در دو لیست حضور داشتند و مریم بهروزی، فخر​الدین حجازی و حسن روحانی نیز فقط در سه لیست بودند.

آنچه در پی می​آید، جدول حمایت هر یک از تشکل​های فوق از نمایندگان تهران در مجلس دوم است:

 

نمایندگان تهران در مجلس دوم	حضور در لیست​های انتخاباتی
	حزب جمهوری اسلامی	جامعه روحانیت مبارز	سازمان مجاهدین	فدائیان اسلام	انجمن اسلامی معلمان	دفتر تحکیم وحدت	خانه کارگر	فارغ التحصیلان دانشگاه علم و صنعت	بازار و اصناف
اکبر هاشمی رفسنجانی	*	*	*	*	*	*		*	*
محمدعلی موحدی‌ کرمانی	*	*		*	*	*		*	*
محمد مهدی ربانی املشی	*	*		*	*	*		*	*
عباس شیبانی	*			*	*			*	*
عاتقه صدیقی	*	*			*	*
مهدی کروبی	*	*	*	*	*	*		*	*
جلال‌الدین فارسی	*	*	*	*				*	*
فخرالدین حجازی					*	*		*
هادی غفاری	*			*	*	*
محمود دعایی	*	*		*	*	*		*
محسن مجتهد شبستری		*	*	*	*			*
ابراهیم اسرافیلیان	*	*	*					*	*
اسدالله بادامچیان	*		*					*
محمدعلی هادی	*	*			*	*		*
حسین کمالی	*	*		*	*	*	*	*
محمد یزدی	*	*	*	*				*	*
حسن روحانی	*	*						*
مرضیه دباغ	*	*			*	*		*	*
موسی زرگر	*								*
محمدباقر محی‌الدین انواری	*	*	*	*				*	*
سیدرضا زواره‌ای	*	*	*					*	*
سیدمحمد اصغری		*				*
مریم بهروزی	*			*					*
محمد هاشم رهبری	*	*						*
سیدحسین موسویانی		*	*		*	*		*
سعید امانی	*	*	*	*	*			*	*
عباس دوزدوزانی					*	*
کمال‌الدین نیک روش	*	*	*					*
علی‌اکبر ناطق‌نوری

 توضیح جدول: تفکیک رنگ در اسامی نمایندگان نشان دهنده ورود آنها در مراحل اول و دوم و میان​دوره​ای به مجلس دوم است. منبع استخراج این اسامی کتاب معرفی نمایندگان مجلس، چاپ روابط عمومی خانه ملت است.

|

امتیاز مطلب : 18

|

تعداد امتیازدهندگان : 4

|

مجموع امتیاز : 4

موضوعات مرتبط: , , ,