با سلام خدمت شما بازديدكننده گرامي ، خوش آمدید
به سایت من . لطفا براي هرچه بهتر شدن مطالب اين
وب سایت ، ما را از نظرات و پيشنهادات خود آگاه سازيد
و به ما را در بهتر شدن كيفيت مطالب ياري کنید.
در سال711.م/92. ق يک دسته از مسلمانان به رهبري طارق بن زياد که نام وي در کلمه جبل‌الطارق ابدي شده است توانستند بخش اعظم اسپانيا را فتح کنند. اعراب قلمرو جديد خودرا در اسپانيا اندلس ميگفتند وشهر کوردوبا (قرطبه) را به پايتختي برگزيدند. [] تاريخچه
در سال756.م/139. ق فردي از خاندان بني اميه بنام عبدالرحمن با کمک هوادارانش در اندلس به حکومت ميرسد و حکومت مستقل امويان را در اندلس تأسيس ميکند. دردوران اوج ان در زمان عبدالر حمان سوم912-961.م/300-350. ق انها خود را خليفه" و" امير المومنين" خواندند. درگيريهاي داخلي بعدي بر سر جانشيني سبب تضعيف انها شد.در سال 1031.م /422. ق شوراي وزيران در قرطبه تشکيل شد و پايان خلافت امويان اندلس و تأسيس شوراي دولتي را اعلام نمود اين شورا فقط بر قرطبه حکومت ميکرد و مناطق ديگر بدست حکام محلي اداره ميشد. هر چند حکمرانان مسلمان نسبت به پيروان مذاهب ديگر با مدارا و تسامح رفتار ميکردند اما استقبال ساکنين اسپانيا از دين جديد بسرعت افزايش مي‌‌يافت در اين ميان ميل دستيابي به مزاياي اجتماعي مسلمان بودن و تحسين فر هنگ اسلامي به‌عنوان تمدن مترقيتر جايگاه بر جسته‌اي داشت. خدمت خاص تمدن اسلامي اندلس را بايد در حوزه شهر سازي و توسعه شهرها ونيز شکوفايي اقتصادي که در اثر احياي تجارت بوجود امد جستجو کرد. بر اثر متلاشي شدن حکومت مرکزي فشار دول مسيحي بر مسلمانان افزايش يافت بطوريکه که حکمران اشپيليه المعتمد وفقهاي مالکي از حکومت مرابطون در افريقاي شمالي تقاضاي کمک کردند و مرابطون بعد از انجام ماموريتشان حکومت اندلس را در اختيار گرفتند. پس از پايان قطعي حکومت مرا بطون در اندلس در سال 1145.م/535. ق و تا سال 1170.م/565. ق که اندلس تحت قدرت مو حدون قرار گرفت هرج ومرج حکمفرما بود. اما موحدون نيز همانند مرابطون مدت زيادي دوام نياوردند وبزود ي در سراشيبي سقوط افتادند. در اين شرايط حملات دول مسيحي شمال اسپانيا افزايش يافت و قرطبه درسال1236.م /634. ق واشبيليه در سال 1248.م /645. ق بدست مسيحيان افتاد. در اين ايام فردي بنام محمد بن يوسف ابن نصرحکومت نصريه را در غرناطه تأسيس کرد. 1238 .م /635.ق که بعد از دو قرن ونيم در سال 1491.م/896. ق منقرض شد. در هنگامي که سراسر اروپا در توحش و جهل قرون وسطي فرو رفته بود در اندلس تقريباً همه سواد خواندن و نوشتن را داشتند. وجود مدارس ومراکز علمي متعدد از قبيل دانشگاهها وکتابخانه‌ها از مشخصات اين دوره است.
[] ويژگيهاي اسپانياي اسلامي (اندلس)
1.شکوفايي و رونق اقتصادي در اثر احياي تجارت فراهم کردن امکانات لازم براي تجار‘تشکيل ناوگان تجاري در دريا‘برقراري امنيت در راههاي زميني. 2.ادغام منحصر به فرد عناصر فرهنگ مسيحي با تمدن اسلامي تحسين و اقتباس فر هنگ اسلامي به‌عنوان تمدن برتر توسط مسيحيان اندلس و تأثير پذيري متقابل مسلمانان از فرهنگ لاتيني اهالي اندلس. 3.احياي حيات شهري و شهر نشيني در اندلس رونق و شکوفايي حيات شهري و شهرسازي و توسعه ان بعد از رکود و افول آن در دوره ويزيگوتها . 4.شکوفايي فرهنگي و علمي در موقعي که سراسر اروپا در جهل و بي خبري کامل بود اندلس به تنهايي پرچمدار دانش وتمدن در غرب بود. 5.ساختار سياسي وجمعيتي
• الف.منازعات داخلي در حکومتهاي اسلامي
درگيريهاي داخلي بر سر جانشيني و کسب قدرت که به ضعف و انحطاط سريع انها مي‌‌انجاميد.
• ب.اولين نهاد سياسي مستقل از خلافت اسلامي
اولين حکومتيست که براساس استقلال کامل از جامعه اصلي مسلمانان تشکيل شد
• ج.تنوع عناصر جمعيتي در جامعه اندلس
قبايل مختلف عرب ‘بربرهاي شمال افريقا ‘بوميان نو مسلمان‘ بوميان مسيحي و يهوديان
فتح اسپانيا
فتح اسپانيا توسط مسلمين
توسعه اسلام به اسپانيا با گسترش قدرت اعراب در افريقاي شمالي و ضعف ويزيگوتها – حاکمان پيشين اسپانيا- کاملا هماهنگ بود
ضعف اسپانياي ويزيگوت
نارضايتيهاي عمومي عليه حاکميت ويزيگوتها در اسپانيا رو به افزايش بود تا انجائيکه بسياري از افراد عادي مسلمين را نجات بخش خود دانسته و هر گونه کمکي که ميتوانستند بکنند ميکردند . دليل عمده اين نارضايتيها رکود و عدم رونق اقتصادي بود.رفتار بير حمانه و خشن با يهوديان نيز سبب ناخشنودي اين گروه از حکومت ويزيگوتها شد و بدون شک انها در تر غيب مسلمين براي حمله به اسپانيا تلاش ميکردند .
همراهي نيروهاي محلي :
نام کنت جوليان فرماندار بيرنظي سپته (septe) که درساحل جبل الطارق قرار دارد در اين زمان به چشم ميخورد . او در پي اختلاف با رودريک شاه ويزيگوت مسلمانان را تحريک به حمله به اسپانيا ميکند.چنانکه هفت هزارنفراز مسلمانان به رهبري طارق در کشتيهاييکه او تدارک ديده بود به نزديکي جبل الطارق اورده شدند.
يورش به اسپانيا در سال 711. م/92. ق
نخستين گروه عمده مسلمين در سال 711.م/ 92. ق به جنوب اسپانيا وارد مي شوند. اينان بيشتر بربر - اعراب به بوميان افريقا بربر ميگفتند- بودند و سردار انها بربري بود ازسرداران موسي بن نصير (حاکم عرب افريقاي شمالي ) بنام طارق بن زياد که نام وي در کلمه جبل الطارق ابدي شده است .
حرکت هاي نظامي طارق :
وي بعد از شکست رودريک شاه ويزيگوتها توانست قسمت جنوبي اسپانيا را فتح کنند. سپس وي تصميم گرفت که با بخش عمده از سپاه خود به سوي طليطله (toledo) پايتخت ويزيگوتها پيش رود و انجا را بدون مخالفت شديدي به تصرف در اورد . موسي بن نصير در سال 712. م/93 . ق با هيجده هزار نفرکه بيشتر عرب بودند به اسپانيا وارد شد و بسوي اشپيليه حرکت کرد و انرا تصرف کرد.
عبد العزيز فرزند موسي بن نصير :
بعد از خروج او و طارق از اسپانيادر سال 715. م/96 . ق فرماندهي عالي مسلمين بر عهده پسر موسي بن نصير عبدالعزيز نهاده شد واو با شايستگي به تصرف اراضي غير مفتوحه پرداخت او مقر حکومتش را در سويل قرار داد و با بيوه رودريگ اخرين شاه ويزيگوت ازدواج کرد .
قتل عبد العزيز :
عده اي از مورخين نوشته اند که بعلت سر پيچي از خلافت اموي دمشق بفرمان خليفه در مارس سال716 . م/ 97 . ق به قتل رسيد و عده اي نيز معتقدند که در حملاتي که مي کرده توسط اجانب به قتل ميرسد.
پايان فتوحات در اسپانيا و فرانسه :
ميتوان گفت که با مرگ عبدالعزيز دوره فتح و تصرف سرزمينهاي غير مسلمان به پايان رسيد.شبه جزيره ايبريه (اسپانيا ) به تمامي فتح نشده بود و به تصرف مسلمين درنيامده بود مخصوصا در شمالغرب ناحيه بزرگي بود که هنوز دست نخورده باقي مانده بود.
سياست اعراب در فتح اسپانيا :
اعراب در پيشروي خود سياست بخصوصي بکار مي بردندو چون نمي خواستند حملات برق آسا و سريعشان به تاخير بيافتد به محض ورود به شهر با حکمران پيشين ان وارد مذاکره شده وعده آزادي و همه گونه مساعدت به اهالي انجا ميدادندو بدين نحو ياانها را با خود همراه ميکردند و يا انها را ارام نگاه ميداشتند.
فتح بخشي از فرانسه :
از انروکه حکومت ويزيگوتها تا جنوب فرانسه گسترده بودطبيعي به نظر ميرسدکه اين قسمت از قلمرو حکومتي که شکست داده بودند را نيز به تصرف در اورند . درسال 719. م / 100 . ق حکمران عرب ان زمان سمح توانست ناربن در جنوب فرانسه را بتصرف در اورده و بسوي تولوز پيش رود.در سال 725.م / 106 . ق کارکاسون و نيم نيز به تصرف مسلمين در امد.
پايان پيشرفت
در سال 732.م /113 . ق بين مسلمانان به فرماندهي عبدالرحمن الغافقي و شارل مارتل که در ان ايام درفرانسه قدرتي به هم زده بود نبردي در گرفت که بنام نبرد توريا پواتيه معروف شد که مسلمانان در اين نبرد شکست مي خورندو در پي ان از فرانسه عقب نشيني مي کنند.
علل شکست مسلمين :
البته منظور ما اين نيست که از افتخاري که در اين جنگ نصيب شارل مارتل شده بکاهيم اما بايد تصديق کنيم که شکست مسلمانان بيشتر در اثر اختلافات داخلي بر سر خلافت دمشق بوده که منجر به تضعيف روحيه لشکرياني ميشد که در سراسر امپراطوري اسلامي مشغول نبرد بودند. در اينموقع مبارزه بين ( عباسيان ))و امويان بر سر اشغال کرسي خلافت در جريان بودکه نهايتا به برتري عباسيان پايان مييابد.اين مبارزات داخلي طبعا بيشتر توجه مسلمانان را به داخل امپراطوري معطوف ميکرد.
اندلس در زمان خلافت اموي در دمشق
اندلس ايالتي از ايالات خلافت امويان
اعراب قلمرو جديد خود در شبه جزيره ايبريه (اسپانيا) را اندلس ميناميدند. اين نام تنها به ان بخش از اسپانيا که تحت حکومت مسلمين بود اطلاق ميشد وشهر قرطبه را به پايتختي برگزيدند.در اين مقطع براي اعراب اندلس فقط ايالتي بود از امپراطوري وسيعي که از اندلس و مراکش تا اسياي مرکزي و پنچاب را در بر ميگرفت .فرمانرواي اين امپراطوري شخص خليفه بود .
حدود اندلس اسلامي :
سرداران ديگر مسلمان قسمتهاي ديگراسپانيا را فتح کردند اما بعدها هيچگاه نتوانستند به مناطق شمالي و کوهستاني ان دست يابند و کماکان حکومتهاي محلي مسيحي در انجا به حکمرانيشان ادامه مي دادند .
وضعيت اداري اندلس :
حکام اندلس تحت نظارت حکمران افريقيه (تونس امروزي) بودند و نه تحت نظارت مستقيم خليفه.از سال 716تا756. م / 97_139 . ق يعني از مرگ عبدالعزيز بن موسي تا روي کار امدن عبدالرحمن اول و تاسيس خلافت اموي اندلس در حدود بيست نفر به حکومت رسيدند که پاره اي از انها بيش از يکبار به حکومت رسيدند. بعلت دوري از دمشق و حتي از قيروان اين حکام تا حدود زيادي مستقل بودند
________________________________________
کشمکش داخلي در ايالت اندلس
کشمکش داخلي ميان اعراب ناشي از رقابت بين قبايل و گروهها بر سر کسب قدرت بود مخصوصا بين دو گروه از قبيل موسوم به ال قيس و ال کلب خصومت شديدي بودو منجر به اشوب وهرج ومرج ميشدکه در سراسر اين دوره حکمفرما بود .پس از سال 740 . م / 122 . ق رقابت بين قبايل عامل سياسي مهمي در اندلس شد بخش عمده از انچه که در ايالت اندلس اتفاق افتاد بازتاب اتفاقات پايتخت مي باشد.
رقابت هاي قبيله اي و نژادي :
قبيله قيس و کلب تقريبا مانند احزاب در دولتهاي امروزي عمل ميکردند. و مدام در صدد تضعيف يکديگر بودند. بربرها -مسلمانان افريقا - نيز که از طرز رفتاراعراب با خود ناراضي بودند دست به شورش ميزدند. اعراب بربرها را همطراز خود نمي دانستند اگرچه انان مسلمان بودند از هر چه تقسيم مي شد از غنائم به بربرها سهم کمتري داده مي شد و مناطق نا مطلوب به انها واگذار مي شد .
آخرين حضور در فرانسه :
اخرين پايگاه مسلمانان در فرانسه ناربنnarbonne)) بودکه در سال 751. م / 133 . ق توسط جانشين شارل مارتل بنام " پپن لبرف " از مسلمين باز پس گرفته شد. شواهدي وجود ندارد که مسلمانان دوباره کوشيده باشند به فرانسه هجوم برند.
زمينه هاي اجتماعي شکست مسلمين :
در حاليکه انگيزه شخصي پاره اي از افراد لشگر ديني بود اما هدف اوليه لشکر کشيها غارت و غنيمت بود .مسلمين بيشتر علاقمند به مناطقي بودند که غنيمت بسيار به سهولت بدست ميامد.پيروزي شارل مارتل در نبرد تور نشان داد که قدرت وي انقدر بود که پيشرفت در اين مسير براي مسلمين ديگر جذبهاي نداشت و سودمند نبود.
وضعيت کلي مسلمانان در اسپانيا :
بهر حال فقط در فرانسه نبود که موج پيشرفت باز پس مي نشست. عده اي از نجباي کاتوليک اسپانيا از اشفتگي بوجود امده در امپراطوري اسلامي که در اواخر عمر خلافت اموي دمشق ظاهر شده بود و چنانکه ذکر کرديم منجر به تضعيف قدرت مسلمانان در اسپانيا شده بود استفاده کردند و و در گوشه وکنار شبه جزيره اقدام به ايجاد گروههاي مقاومت و جمع اوري سپاه پرداختند و در محيط قلمرو خود استقلال نسبي بدست اوردند.
جريان وقايع در شمال غربي اسپانيا :
در شمالغربي اسپانيا نيز توقف مسلمين اغاز گرديد.چنانکه در فاصله سالهاي 718_ 726. م / 99_107 . ق امير پلايو مسلمانانرا در کووادونا متوقف و باز پس زد و بعد از مدتي الفونسوي اول پادشاه استوريا (Asturias) توانست قسمتي از شما لغرب اسپانيا و پرتغال را باز پس گيرد
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
